Το 1801 κυκλοφόρησε το ελληνικό χρονικό του Γάλλου
περιηγητή Sonnini[i],
ενός πραγματικού φιλέλληνα – που μάλιστα το χρονικό του δημοσιεύθηκε σε μια
εποχή που το ανθελληνικό κλίμα στην Ευρώπη το είχε γιγαντώσει το έργο του Γερμανού
φιλοσόφου Pauw,
που δίχως να επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα, έγραψε ένα λυσσαλέο λίβελο εναντίον
της, άδικο, υβριστικό, συκοφαντικό, ανεδαφικό και γεμάτο προκαταλήψεις. Ο Pauw ήταν
ο πρόδρομος του Φαλλμεράϋερ και από μια άποψη των ναζιστικών θεωριών περί
αρείας φυλής και φυλετικών διακρίσεων.
Ο Sonnini,
είχε συλλάβει τις ανακατατάξεις και ζυμώσεις που σημειώνονταν στον ελληνικό
χώρο, την αφύπνιση της λαϊκής ψυχής, τον άνεμο φιλελευθερισμού που έπνεε και τη
βαθύτατα ριζωμένη πίστη για εθνική αποκατάσταση. Και ο λόγος του ήταν
προφητικός: «Η οθωμανική κυβέρνηση, κολοσσός άμορφος με πήλινα πόδια, είναι
έτοιμος να σωριαστή. Και η Ελλάδα, που συνθλίβεται τώρα από το αβάστακτο βάρος
της τυραννίας, δεν θα αργήση, κατά τα φαινόμενα, αν όχι να ξαναποκτήση την παλιά
της δόξα, τουλάχιστον να συντρίψη τις αλυσίδες της και να καταλάβη τη θέση που
της ταιριάζει ανάμεσα στα έθνη.»
Ο φιλελληνισμός του Sonnini είναι μαχητικός. Και
το χρονικό του αποτελεί καρπό περιηγήσεων μιας διετίας, στα νησιά του Αιγαίου,
στην Κρήτη, Μ. Ασία, Μακεδονία, Στερεά και στην Πελοπόννησο. Και περιγράφει σε
αυτό με κάθε λεπτομέρεια τη ζωή του Έλληνα, την καθημερινότητα του, αλλά και
την δεισιδαιμονία του. ασχολείται λεπτομερώς με την παραγωγή και φυσικά και με
το κυνήγι: «Η Ελλάδα είναι πλούσιος κυνηγότοπος. Αφθονούν οι λαγοί με το γκρίζο
χρώμα. Επειδή ο μωαμεθανικός νόμος απαγορεύει να φαγωθή ένα ζώο αν δεν ματώση,
οι κυνηγοί κόβουν το λαιμό για να τρέξη αίμα. Αλλά έτσι χάνει τη νοστιμάδα
του!»
«Οι Έλληνες είχαν ζαγάρια καταπληκτικής ράτσας». Ο
ίδιος μάλιστα κυνηγούσε με ένα τέτοιο λαγωνικό. Ήταν μικρόσωμο αλλά είχε
απίστευτο θάρρος. Μια μέρα καταδίωξε δύο κατσίκια στους βραχόλοφους της
παραλίας. Παρά την ταχύτητα και την ευκινησία των δύο ζώων, που πηδούσαν από
βράχο σε βράχο, ο σκύλος πρόφτασε το ένα και το έπνιξε. Το άλλο για να σωθή
έπεσε στη θάλασσα. Αλλά και εκεί το ακολούθησε το ζαγάρι, μ’ όλο που η θάλασσα
ήταν φουρτουνιασμένη. Η καταδίωξη μέσα στα κύματα κράτησε ένα τέταρτο. Τελικά
έπνιξε και το άλλο κατσίκι και το έσυρε στην ακτή, στο σημείο που βρισκόταν το
αφεντικό του».
Το «ζαγάρι» είναι λέξη διαδεδομένη σε ολόκληρο τον
ελλαδικό χώρο, δάνειο εκ της τουρκικής γλώσσας ή της αραβικής και δηλώνει το
κυνηγόσκυλο. Κατά τον Κριαρά (επιτομή του λεξικού του), και η λέξη «ζαγαρογυρευτής»
δηλώνει το κυνηγόσκυλο και πιθανώς τον ιχνηλάτη. Το Ζαγάρι, ράτσα παλιά και
ελληνική, ενδεχομένως ο σημερινός ελληνικός ιχνηλάτης (αν κάνω λάθος ας με
διορθώσουν οι φίλοι αναγνώστες), ήταν και είναι ένα θεσπέσιο κυνηγόσκυλο. Και
το γνωρίζουν καλύτερα όσοι φίλοι μας κυνηγούν με αυτό.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει ένας πλούσιος
κυνηγότοπος. Η χαρά όμως μεγαλώνει όταν διαβάζουμε σε παλιά βιβλία για το
κυνήγι που υπήρχε και ήταν στη βασική διατροφική συνήθεια του Έλληνα. Και
υπάρχουν πάρα πολλές πηγές που μπορούμε να αντλήσουμε ανάλογες πληροφορίες, να
δούμε τις διαφορές του τότε με το σήμερα, μα και τις ομοιότητες. Γιατί, η ζωή
δεν άλλαξε, ο άνθρωπος δεν άλλαξε. Κυνηγός ήταν και κυνηγός παραμένει. Οι
συνθήκες διαφοροποιήθηκαν αλλά οι ανθρώπινες συνήθειες έχουν δύναμη και
αντιστέκονται στα επίπλαστα και στα δήθεν που επικρατούν σήμερα, και που θέλουν
τον κυνηγό μακριά από τη φύση του. Τον άνθρωπο μακριά και ξεκομμένο από τις
ρίζες του.
Πολλοί βρέθηκαν και θα βρεθούν σαν τον γερμανό
φιλόσοφο Pauw
να γράψουν για εμάς, ψεύδη και συκοφαντίες. Έχουν όμως όλοι αυτοί ένα
ελαφρυντικό, δεν μας ξέρουν. Την ελληνική ψυχή δεν την έμαθαν και ας διάβασαν
όλη την αρχαία γραμματεία. Γιατί τον Έλληνα δεν τον μαθαίνεις μέσα από τα
βιβλία (χρήσιμότατη η ανάγνωση τους), τον μαθαίνεις από τον βίο του τον
καθημερινό, τον μόχθο του και τις αγωνίες του, από το αιώνιο κυνήγι της
επιβίωσης της ράτσας που ασέλγησαν πάνω της κατακτητές όπως ακόμα και οι
τελευταίοι γερμανοί της κατοχής.
Το κυνήγι αυτό καθεαυτό, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για
την επιβίωσή μας. Και ευτυχώς που υπήρξαν άνθρωποι σαν τον Sonnini – και αναγνωρίζοντας
την αξία του, στάθηκαν με γλαφυρό τρόπο σε αυτό …
Δημοσιεύθηκε στο «Κυνήγι» του Ελεύθερου Τύπου την
Τετάρτη 17 Απριλίου 2013
[i]
Πολύτιμος βοηθός του παρόντος, ο Κυριάκος Σιμόπουλος με το έργο του «Ξένοι
ταξιδιώτες στην Ελλάδα».
