Δευτέρα 30 Απριλίου 2012

"Τύπος - Κυνήγι" - από τον Ελεύθερο Τύπο


Την Τετάρτη





Για ελεύθερος ανθρώπους και κυνηγούς

Σάββατο 28 Απριλίου 2012

Όλα είναι δρόμος …


Αυτός είναι ο τίτλος μιάς τριλογίας του Παντελή Βούλγαρη. Στην δεύτερη ενότητα βλέπουμε τη ζωή ενός θηροφύλακα (Θανάση Βέγγου) στο Δέλτα του Έβρου. Μας εξιστορεί με ωραίο τρόπο ο σκηνοθέτης την πορεία μιας χήνας – μοναδικής πλέον στο είδος της που βρέθηκε στο Δέλτα και την ακολούθησαν δυό επιστήμονες με το τσίπ που είχαν εμφυτεύσει σε αυτήν.

       Ο Θηροφύλακας (εκπληκτική η ηθοποιία του Θανάση Βέγγου), ξεναγεί την επιστημονική ομάδα στα κανάλια του ποταμού που όλο και πλησιάζει την χήνα. Παράλληλα με την εξέλιξη της αναζήτησης της χήνας, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τον Θηροφύλακα σαν έναν φανατικό αντικυνηγό που στο φινάλε της δεύτερης αυτής ενότητας του έργου, δεν διστάζει να σκοτώσει έναν λαθροκυνηγό.

        Δεν είμαι βέβαια κριτικός τέχνης για να αναλύσω σε βάθος το έργο του Παντελή Βούλγαρη. Σαν απλός μόνο θεατής, ήθελα μέσα από τις γραμμές αυτές να εκφράσω αυτά που ένιωσα βλέποντας την αξιόλογη ταινία. Πράγματι, η σκηνή που ο λαθροθήρας ντουφεκά ότι κινείται στον αέρα είναι πολύ ζωντανή και δείχνει ο σκηνοθέτης με μαεστρία θα έλεγα, τα συναισθήματα του λαθροθήρα που είναι έμπλεα χαράς και ευδαιμονίας. Παράλληλα, δείχνει και την ψυχρή εκτέλεση του από τον Θηροφύλακα, που με χαρά περισσή και αυτός του άδειασε τα μυαλά στο κανάλι.



      Σκεφτόμουν μετά….. τι άραγε να ήθελε να μας πεί ο ποιητής; Τι μας δίδαξαν οι δυό άγριες σκηνές των φόνων; Μήπως το μίσος ανάμεσα σε λαθροθήρες και οικολόγους; Σύμφωνοι, ο λαθροθήρας που «καθάριζε» ότι πετούσε είναι δολοφόνος. Δολοφόνος, το ίδιο επαχθής όμως και ο οικολόγος – θηροφύλακας (Θανάσης Βέγγος). Δηλαδή τι; Θα μπούμε στο τρυπάκι ότι η βία φέρνει βία; Ή ότι ο «καλός» νίκησε τον «κακό;».

       Πραγματικά, οι δυό αυτές σκηνές με μπέρδεψαν, μου χάλασαν τη διάθεση. Εκτός και αν ο ποιητής (Παντελής Βούλγαρης) ήθελε να δείξει τα αποτελέσματα της παράνομης πράξης που ομολογώ, όσο και αν προσπάθησα, δεν συνέλαβα. Ίσως να είμαι κακός θεατής, ίσως να μην έχω εκπαιδευθεί σε έργα βαθιάς κουλτούρας, ίσως πάλι το φτωχό μυαλό μου να μην μπορεί να ξεχωρίσει τα μηνύματα που μας έδωσε ο δημιουργός της ταινίας.

      Αν στη θέση του λαθροθήρα, τοποθετούσε ο σκηνοθέτης έναν καθ’ όλα νόμιμο κυνηγό, το φινάλε θα ήταν πάλι το ίδιο  - ο Θηροφύλακας - οικολόγος πάλι θα καθάριζε με χαρά τον «φονιά». Δηλαδή, θέλω να πώ ότι, η οικολογία, βάλθηκε να αποκαταστήσει το ανύπαρκτο κράτος ακόμα και στον βάλτο. Η ταινία δεν είναι φρέσκια, οι πράξεις όμως της οικολογίας ακολουθούν μία πορεία σταθερή, αργά και συστηματικά αποζητούν – αφού πέφτουν σαν τα κοράκια σε προγράμματα – να δηλώσουν με σαφήνεια πως μόνο αυτοί, οι «καλοί» είναι αυτοί που θα προστατέψουν τη φύση – όχι μονάχα από τον λαθροθήρα, αλλά από όσους δεν φέρουν την πολυπόθητη ταμπέλα του οικολόγου. Αλήθεια είναι επίσης ότι η μάστιγα αυτή έχει αλώσει και το ΥΠΕΚΑ όπως εύστοχα ανέφερε σε συνέντευξή του και ο πρόεδρος της ΚΣΕ προ ημερών. Οι ημέρες της αλησμόνητης κ. Μπιρμπίλη αλλά και του ανεπαρκούς κ. Μωραΐτη, πέρα από το μεγάλο κακό που έκαναν στον τόπο, δόμησαν κι ένα αντικυνηγετικό σκηνικό που συντηρείται ακόμα και σήμερα από το σάπιο σύστημα.

       Για την οικολογία όμως και τις πράξεις της, τα μηνύματα έρχονται πάλι από την Ευρώπη και συγκεκριμένα από την Γερμανία – που εκεί η οικολογία είχε βαθιές ρίζες. Οι Γερμανοί, μη συμμετέχοντες σε σχέσεις πελατειακές "a la Grecque", διακρίνοντας την πορεία της δικής τους οικολογίας, φροντίζουν και την στέλνουν πάλι στο περιθώριο. Εκεί δηλαδή που πραγματικά ανήκει και τα μοντέρνα συνθήματα της νέας εποχής, την έφεραν στη πρώτη γραμμή. Διέκριναν οι Γερμανοί την θεολογία ή τον κρατισμό αν θέλετε της οικολογίας, και φροντίζουν να την στείλουν πάλι στην αφετηρία της.

      Εμείς εδώ, κατά ένα περίεργο τρόπο – και ενώ γνωρίζουμε τα έργα της και τις κρυφές και φανερές προσδοκίες της, είμαστε σε νιρβάνα. Η εποχές όμως είναι πονηρές, και δεν θα επιτρέψουμε σε μια χούφτα αργόσχολους και δήθεν ιδεολόγους να καταστρέψουν όχι μόνο το κυνήγι μας – γιατί το θέμα δεν είμαστε μόνο εμείς, αλλά με αφορμή εμάς, πάνε να βάλουν πόδι παντού, σε πράσινη και μπλέ ανάπτυξη, και βεβαίως όπου φυσά φρέσκο χρήμα. Δεν νοιάζονται για τη φύση οι οικολόγοι μας, για το δημόσιο χρήμα αγωνιούν, κοινώς και «μπερντέ» …

==========================

Δημοσιεύθηκε στο «Κυνήγι» του Ελεύθερου Τύπου την Τετάρτη 25 Απριλίου 2012 

Τετάρτη 25 Απριλίου 2012

"Τύπος - Κυνήγι" - από τον Ελεύθερο Τύπο


Την Τετάρτη





Για ελεύθερος ανθρώπους και κυνηγούς

Τετάρτη 18 Απριλίου 2012

Το κυνήγι της ζωής…


Παρακολούθησα προ ημερών τις εργασίες μίας Ημερίδας στην Τρίπολη με θέμα «τις εναλλακτικές καλλιέργειες», και στην οποία μίλησαν επιστήμονες και παραγωγοί για την τρούφα, το ιπποφαές, το ρόδι, τα αρωματικά φυτά κτλ.

    Το εντυπωσιακό της Ημερίδας δεν ήταν μόνο η θεματική της που είχε οπωσδήποτε μεγάλο ενδιαφέρον – αλλά κυρίως η πολύ μεγάλη προσέλευση του κόσμου που είχε κατακλύσει τη αίθουσα και είχε γεμίσει και όλους τους έξωθεν χώρους – και το πιο εντυπωσιακό ότι στον κόσμο αυτό η μεγάλη πλειοψηφία ήταν νέοι άνθρωποι.

     Σε παρελθόντους χρόνους -  και επειδή έχω παρακολουθήσει ανάλογες Ημερίδες, Συνέδρια, Ομιλίες κτλ με αγροτικά θέματα, η παρουσία του κόσμου ήταν πάντοτε φτωχή, και μάλιστα οι εικόνες άδειων αιθουσών μου προκαλούσαν αρνητικά συναισθήματα. Τώρα όμως; Τα πράγματα δείχνουν ότι η ζωή αναγκάζει (κυρίως τους νέους) να στραφούν προς την παρατημένη επαρχία που θα μπορέσει να δώσει ένα αξιοπρεπές εισόδημα ή βοήθημα και να καταφέρει ο εργατικός άνθρωπος να ξεφύγει από τη μέγγενη, από τον ασφυκτικό κλοιό της μιζέριας και της ανεργίας.

      Μάλιστα, στην ευρύτερη περιοχή της καταγωγής μου, στην Γορτυνία, ιδρύθηκε και εταιρεία για το ρόδι, την καλλιέργειά του, την μεταποίησή του και την προώθησή του στις αγορές. Συνεργάζεται μάλιστα η νέα αυτή εταιρεία με αντίστοιχη της Βορείου Ελλάδας που η εμπειρία της στον τομέα της και η τεχνογνωσία της θα βοηθήσουν ποικιλοτρόπως μια αξιέπαινη και αξιόλογη προσπάθεια – που δείχνει με σαφήνεια ότι δεν είναι μία φούσκα της αρπαχτής – όπως είχαμε συνηθίσει στα χρόνια της ευδαιμονίας και της ψευτιάς, αλλά μια σοβαρή νέα αρχή για το μέλλον νέων ανθρώπων που αποφάσισαν να αλλάξουν ριζικά την επαγγελματική τους κατεύθυνση.




      «Γεωργία μήτηρ πασών των επιστημών» έλεγαν οι σοφοί μας «γέροντες», αναγνωρίζοντας στη γη τα μυστικά των μυστικών. Και στη γεωργία δεν είναι μόνο η επιστήμη, είναι και ο κόπος, η επαφή με το ιερό χώμα, η αγωνία των καιρών, η χαρά να βλέπεις τον καρπό να μεγαλώνει και να αποκτά σχήματα, οι μυρωδιές των βοτάνων, η κάψα του ήλιου και η παγωνιά του πρωινού. Γεωργία σημαίνει, απαρνιέμαι την επίπλαστη ζωή, την φτιασιδωμένη με στολίδια, και έρχομαι σε επαφή με όσα οι θεοί ευλόγησαν και δόξασαν.

     Εμείς οι κυνηγοί, γνωρίζουμε καλά τη φύση – όχι μόνο στο κυνήγι μας που διαρκεί λίγους μονάχα μήνες κατ’ έτος, αλλά και στις υπόλοιπες εκφάνσεις της ζωής μας, αφού μάθαμε μέσα από την εμπειρία μας που κρύβεται ο βολβός, που φυτρώνει το σπαράγγι, που η ρίγανη η ξηρική μας σπάζει τη μύτη, που υπάρχει η μέντα και μας περιμένει, που θα βρούμε άγρια χόρτα για το τραπέζι μας. Συναρπαστική είναι η ενασχόληση αυτή έστω και σε επίπεδο ερασιτεχνικό. Όταν όμως σαν επαγγελματίας θα πάς το πρωί στο χωράφι σου να δεις τις ροδιές σου να αναπτύσσονται, να καμαρώσεις τα φύλλα τους που θέλουν να πετάξουν, σαν γίνεις ένα και σταθείς ανάμεσά τους, σαν πατήσεις το μουσκεμένο χώμα και σαν ακουμπήσεις στα κλαδιά τους, τότε η θεϊκή αύρα δίνει νόημα, σου δείχνει τον δρόμο που θα ακολουθήσεις για να χαϊδέψεις το ολοστρόγγυλο ρόδι στη χούφτα του χεριού σου, να το περιεργαστείς, να το καμαρώσεις – και αυτό θα σε ανταμείψει στη συνέχεια κατά πως πρέπει.

     Το κυνήγι δεν στέκεται στα στενά όρια του θηράματος δια πυροβόλου μόνο όπλου. Είναι μια φυσική ανθρώπινη λειτουργία που έζησε και εξέλιξε τον άνθρωπο τροφοσυλλέκτη, τον έβγαλε από την στενωπό της λίθινης εποχής, τον έβαλε σε κοινωνικές ομάδες και πρόκοψε. Οδήγησε μέχρι τις ημέρες μας τον πολιτισμό – και ας αντιμάχονται πολλοί το κυνήγι και τους κυνηγούς.

       Οι νέοι άνθρωποι που θα ασχοληθούν με τις εναλλακτικές καλλιέργειες, κυνηγοί είναι, της ζωής και της ελπίδας, για να αναθρέψουν φαμελιές και να συνεχίσουν την ανθρώπινη πορεία προς τα εμπρός. Και μπορεί ακόμα η ύπαιθρος να μαραζώνει από την μοναξιά της ανθρώπινης απουσίας, σε λίγα χρόνια όμως ο αστραφτερός μας τόπος θα γεμίζει και πάλι από φωνές, από αγωνίες, από δίψα για ένα καλύτερο αύριο  - από αυτό που μας στέρησαν με τις πολιτικές τους ανάξιοι πολιτικοί και ανάξια κόμματα. Ο Έλληνας όμως, γεννημένος κυνηγός και νικητής, από την αχλύ της παλιάς εποχής που χάριζε τεχνογνωσία στην ανθρωπότητα, θα σηκωθεί και πάλι όρθιος. Και το κυνήγι της εναλλακτικής καλλιέργειας είναι η αρχή…

============================

Δημοσιεύθηκε στο «Κυνήγι» του Ελεύθερου Τύπου την Τετάρτη 18 Απριλίου 2012.  
  

Πέμπτη 12 Απριλίου 2012

Καλό Πάσχα ...


Πάσχα Ελλήνων …


Σε χωριό τη ιταλόφωνης Ελβετίας (περιοχή Lugano), έψηνε προ ετών φίλος καλός στον μεγάλο κήπο του σπιτιού του, αρνιά, κοκορέτσια, γαρδούμπες και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί Έλλην υπήκοος. Η μεγάλη παρέα, ανακατεμένη από κάθε nationality, έδωσε εκείνη την ημέρα μια διαφορετική εικόνα στο ήσυχο και πανέμορφο χωριό που αγνοούσε τέτοιου είδους και τόσης έκτασης γιορτές. Από την πολύ τσίκνα που σηκώθηκε στον καθαρό καιρό του χωριού, κάποιοι απομακρυσμένοι κάτοικοι που δεν είχαν άμεση ορατότητα με το «δρώμενο» - και δικαιολογημένα φοβήθηκαν για εστία πυρκαγιάς κάλεσαν την πυροσβεστική υπηρεσία η οποία κατέφτασε σε χρόνο ρεκόρ – προφανώς επειδή οι δρόμοι ήσαν άδειοι από πορείες. Μόλις ο αξιωματικός αντίκρισε το θέαμα, έμεινε άφωνος για πολύ ώρα. Του εξήγησε ο ιδιοκτήτης της κατοικίας τι ακριβώς συμβαίνει, τι ψήνουν και γιατί και το μόνο που έκανε ο αξιωματικός ήταν να ελέγξει αν υπήρχε επάρκεια νερού για τυχόν ατύχημα. Φίλεψε ο ιδιοκτήτης της κατοικίας αυτόν και τα μέλη του πληρώματος λίγο κοκορέτσι, λίγη γαρδούμπα, λίγο αρνάκι – και ένιωσαν την επιθυμία οι πυροσβέστες να παραμείνουν εκεί για λόγους ασφαλείας!

     Το ελληνικό Πάσχα έχει ιδιομορφίες που το κάνει και ξεχωρίζει έναντι των καθολικών ας πούμε. Αλλά και στον τόπο μας, τα πασχαλιάτικα έθιμα διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Στην ορεινή Αρκαδία για παράδειγμα, πριν από 40 και 50 χρόνια κανείς δεν σούβλιζε αρνιά ή κατσίκια. Το αρνί που έσφαζε η οικογένεια, το μισό ή και ολόκληρο, το τεμάχιζε και το έκανε βραστό στη κατσαρόλα, ή αφού «έκαιγε» τον ξύλινο φούρνο, το έβαζε για ψήσιμο μαζί με πατάτες.

     Στην ορεινή Αρκαδία τουλάχιστον, σούβλιζαν αρνιά οι τσοπαναραίοι στις στάνες τους ανήμερα του Άη Γιωργιού. Έσφαζαν από ένα αρνί οι «Σμίκτες[1]», συγκεντρώνονταν και οι οικογένειές τους και τον σούβλιζαν τον οβελία με ξύλινη χοντρή σούβλα. Και πρέπει να τονίσουμε ότι το σούβλισμα του αρνιού στις στάνες δεν το συνέδεαν σε καμία περίπτωση με το Πάσχα.

     Στα νησιά μας πάλι, το έθιμο του σουβλίσματος εφευρέθηκε τα τελευταία χρόνια – διότι και οι νησιώτες μας δεν σούβλιζαν. Και ποιοι τέλος πάντων σούβλιζαν και μας έμεινε η παράδοση να την θυμόμαστε; Μα ποιοι άλλοι; Οι Ρουμελιώτες! Οι πρώτοι διδάξαντες στην υφήλιο τι εστί σούβλα και τι εστί κοκορέτσι και κοντοσούβλι!. Οι λόγοι που οδήγησαν του Ρουμελιώτες αλλά και όλους τους τσοπαναραίους της Κεντρικής Ελλάδας να σουβλίζουν τα αρνιά στις στάνες τους, πάλι δεν έχει να κάνει με τα έθιμα του Πάσχα. Η σούβλα ήταν ένα πρακτικό εργαλείο της στάνης για τις ανάγκες της επιβίωσης.

     Όπως όμως στην ορεινή Αρκαδία με του Άη Γιωργιού τα σουβλίσματα, και στην Κεντρική Ελλάδα με την περισσή τέχνη του οβελία, πρέπει ίσως να ανατρέξουμε σε παλιότερα χρόνια και να δούμε το αμνοερίφιο ως μέρος μίας θυσίας για να εξασφαλιστεί η καλή ζωή (αναπαραγωγή) της στάνης, του ποιμνίου. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι τσοπαναραίοι κοινωνούσαν τη θυσία τους στα στανοτόπια. Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση και με την εαρινή ισημερία που είναι πολύ κοντά μας. 
 
      Μπορεί το Πάσχα να είναι εβραϊκή γιορτή – η διάβαση – το πέρασμα, των Εβραίων από την Αίγυπτο προς τη γη της επαγγελίας, αλλά συν το χρόνο, συνδέθηκε και με το χριστιανικό δόγμα. Εντελώς διαφορετική σημασία έχει το Πάσχα για εμάς και εντελώς άλλη για τους Εβραίους.

        Το ελληνικό Πάσχα, μοναδικό στο κόσμο, μπορεί να έρχεται έπειτα από μία μεγάλη εβδομάδα αυστηρής νηστείας και με όσα συνοδεύουν το χριστιανικό δόγμα, αλλά η πεμπτουσία του είναι ο οβελίας, στη σούβλα, στο φούρνο, στην κατσαρόλα, και ακόμα με όποιον άλλο τρόπο. Είναι η τσίκνα που θα αναδυθεί στους ουρανούς, το μεγάλο φαγοπότι, ο χορός που θα ακολουθήσει. Μοναδικό δεν ήταν, το έκανε τέτοιο η ιδιοσυγκρασία μας που έδεσε αρχαία και νεώτερα έθιμα και του έδωσε τη σημερινή του μορφή.

Καλό Πάσχα …   

 ===========================
Δημοσιεύθηκε στο «Κυνήγι» του Ελεύθερου Τύπου την Τετάρτη 11 Απριλίου 2012


[1] Οι τσοπαναραίοι που έσμιγαν τα κοπάδια τους και μοιράζονταν το γάλα, ονομάζονταν Σμίκτες. Ήταν συνηθισμένο φαινόμενο η σμίξη δυό, και τριών, ή τεσσάρων τσοπαναραίων. 

Τετάρτη 4 Απριλίου 2012

"Τύπος - Κυνήγι" - από τον Ελεύθερο Τύπο

Την Τετάρτη





Για ελεύθερος ανθρώπους και κυνηγούς